تلگرام چیست؟

(تلِگرام) به انگلیسی )(Telegram یک سرویس پیام‌رسان متن‌باز چندسکویی مبتنی بر رایانش ابری است. کاربران تلگرام می‌توانند پیام‌ها، تصاویر، ویدئوها و اسناد (همهٔ انواع پرونده‌ها پشتیبانی می‌شود) خودویرانگر و رمزنگاری‌شده تبادل کنند. تلگرام رسماً برای اندروید، ویندوز فون و IOS ازجمله تبلت‌ها و دستگاه‌های بدون وای-فای در دسترس است. نرم‌افزارهای کلاینت غیررسمی برای نسخهٔ وب، نسخهٔ اواس ده، نسخهٔ لینوکس و یک کلاینت دسکتاپ ویندوز از توسعه‌دهنده‌های مستقل که از رابط برنامه‌نویسی نرم‌افزار تلگرام استفاده می‌کنند در دسترس هستند. کاربران نرم‌افزار امکان تبادل پیام، عکس، ویدئو و فایل تا حجم ۱٫۵ گیگابایت را دارند.

تلگرام توسط دو برادر با نام‌های پاول دورف و نیکلای دورف به بازار آمد. پاول دورف برادر کوچک نیکلای دورف است و سازمان غیرانتفاعی کارآفرینی در آلمان دارد که پشتیبان مالی پروژه است. تلگرام توسط یک سازمان غیرانتفاعی آلمانی متعلق به کارآفرین و نیکوکار روس، پاول دورف، اداره می‌شود. 

 

میزان استفاده‌کنندگان

در اکتبر ۲۰۱۳ تلگرام روزانه صد هزار کاربر فعال داشت که در ۲۴ مارس ۲۰۱۴ این تعداد به ۱۵ میلیون رسید.

در دسامبر ۲۰۱۴، تلگرام اعلام کرد که بیش از ۵۰ میلیون کاربر فعال دارد که روزانه بیش از یک میلیارد پیام تبادل می‌کنند. میزان تبادل پیام‌ها در بازه زمانی پنج‌ماهه دو برابر شد و به ۲ میلیارد پیام در روز رسید. در سپتامبر ۲۰۱۵، اعلام شد که تلگرام بیش از ۶۰ کاربر فعال دارد که روزانه ۱۲ میلیارد پیام با یکدیگر تبادل می‌کنند. در فوریه ۲۰۱۵، تعداد ثبت نام کنندگان در تلگرام به ۳۵۰ هزار کاربر در روز رسید و در مجموع روزانه بیش از ۱۵ میلیارد پیام در بستر این پیام رسان منتقل شد.

در سال ۲۰۱۷، تلگرام با حدود ۱۸۰ میلیون کاربر، هفتمین پیام‌رسان پرکاربرد شناخته شد. در این فهرست، پیام‌رسان فیس‌بوک و واتس‌اپ مشترکاً اول هستند.

در ایران، طبق نظرسنجی انجام‌شده از طرفِ ایسپا، تلگرام محبوب‌ترین پیام‌رسان است به‌طوری‌که در سالِ ۹۶، حدود ۶۲٫۲ درصدِ ایرانیان عضوِ آن بوده‌اند.

معماری

پروتکل تازه‌ساخت MTProto توسط نیکلای دورف بر مبنای رمزنگاری ای‌ئی‌اس ۲۵۶ بیتی متقارن، رمزنگاری آراس‌ای ۲۰۴۸ و پروتکل تبادل کلید دیفی-هلمن است.

همهٔ نرم‌افزارهای رسمی تلگرام (و چند نرم‌افزار غیررسمی) متن‌باز هستند. هرچند، نرم‌افزار سمت سرور تلگرام مالکیتی است. پاول دورف گفته‌است کد سرور نرم‌افزار آزاد نیست زیرا معماری تلگرام نیاز دارد دوباره طراحی شود تا به سرورهای مستقل اجازه دهد مانند یک اَبرِ تلگرام متحد کار کند.

امنیت

سازندگان تلگرام بر امنیت برنامه خود تأکید بسیاری دارند. در نوامبر سال ۲۰۱۴ یک جایزه سیصد هزار دلاری برای یافتن باگ بر روی تلگرام اعلام شد که خود نشان از اطمینان برنامه نویسان تلگرام دارد. این مسابقه در فوریه ۲۰۱۵ بدون برنده خاتمه یافت. در سال ۲۰۱۵ شرکت امنیتی غیرانتفاعی بنیاد مرزهای الکترونیکی رتبه ۴ از ۷ را به بخش پیام رسان و رتبه ۷ از ۷ را به بخش «چت‌های محرمانه» این نرم‌افزار داد با اینحال همواره مباحثی درخصوص ارتباط سازنده روسی این نرم‌افزار با دولت روسیه مطرح می‌شود که چندی قبل سخنگوی کرملین و همچنین پاول دوروف این شایعات را تکذیب کردند.

تلگرام در ایران

دولت جمهوری اسلامی ایران بارها بحث فیلترینگ تلگرام را مورد بررسی قرار داد و همواره محدودیت‌هایی را برای دسترسی کاربران به آن اعمال کرده‌است به گونه‌ای که در برخی موارد به دلایل امنیتی دسترسی کاربران به این پیام رسان همواره با اختلالات جدی مواجه می‌شده‌است.

بیش از ۸۰ درصد از کاربران ایرانی از تلگرام استفاده می‌کنند. تا شهریور ۱۳۹۵، بیش از ۲۰ میلیون کاربر ایرانی در تلگرام فعالیت می‌کردند. با توجه به تعداد کل کاربران تلگرام، حدود ۴۰ درصد کاربران را ایرانی‌ها تشکیل می‌دهند.

امکانات

گروه

گروه‌ها یکی از بخش‌های اصلی پیام رسان تلگرام هستند به‌طوری‌که کاربران می‌توانند با پیوستن به گروه‌ها به صورت چند طرفه با دیگران ارتباط برقرار کنند. گروه‌های اولیه قابلیت ۲۰۰ عضو را داشتند ولی بعدها تلگرام با انتشار آپدیت‌های جدیدتر قابلیت ارتقای گروه عادی به سوپر گروه و افزایش اعضا را از ۲۰۰ به ۵۰۰ و سپس به ۵۰۰۰ نفر را در دسترس همگان قرار داد. البته در آخرین آپدیت مدیران گروه‌ها می‌توانند پیام سنجاق شده (pinned posts) را در بالای گروه‌ها قرار دهند که از آن به اطلاعیه نیز نام برده می‌شود و از دیگر موارد می‌توان به اضافه شدن قابلیت انتخاب شناسه برای گروه‌ها و ساخت گروه‌های عمومی اشاره کرد که قابلیت جستجوی گروه‌ها بر اساس شناسه را برای کاربران فراهم می‌کند.

کانال

کانال امکان جدیدی است که در تلگرام اضافه شده‌است. کانال تلگرام مسیر یک طرفه‌ای است که فقط ادمین می‌تواند در آن پستهای دلخواه را برای اعضای کانال منتشر کند و سایر اعضا امکان اضافه کردن پست در آن را ندارند. از کانال می‌توان برای پیام رسانی به تعداد نامحدودی از کاربران استفاده کرد. این کانال‌ها می‌توانند به صورت عمومی باشند و همه کاربران بتوانند در آن عضو شوند یا خصوصی باشند و امکان عضویت برای همه میسر نباشد.

ربات

در ژوئن ۲۰۱۵، تلگرام اجازه ساخت ربات را به کاربران ثالث داد. این ربات‌ها حساب‌های کاربری هستند که از روی یک برنامه اجرا می‌شوند.

چت‌های محرمانه

پیام‌ها همچنان می‌توانند به صورت رمزنگاری دوسویه ارسال شوند. این پیام‌ها با سرویس پروتکل MTProto رمزگذاری می‌شوند.

تماس صوتی

در اواخر مارس ۲۰۱۷، تلگرام تماس صوتی خود را معرفی کرد. تماس‌ها بر مبنای شیوه رمزگذاری سرتاسر چت‌های محرمانه ساخته شده‌است.